Lab:FO DRAFT metlab2labels: verschil tussen versies

Uit informatiestandaarden
Ga naar: navigatie, zoeken
(→‎OUD deel)
Regel 1: Regel 1:
−
{{DISPLAYTITLE: LET OP DIT IS EEN DRAFT :::Ontwerp Informatiestandaard uitwisseling Laboratoriumgegevens v3.0.0 mét Lab2-labels}}
+
{{DISPLAYTITLE: LET OP DIT IS EEN DRAFT :::Ontwerp PROTOTYPE Informatiestandaard uitwisseling Laboratoriumgegevens v3.0.0 mét Lab2-labels}}
  
 
__NUMBEREDHEADINGS__
 
__NUMBEREDHEADINGS__
Regel 113: Regel 113:
 
|}
 
|}
  
 +
====Informatieoverdracht====
 +
=====Systemen & Systeemrollen=====
 +
Zowel de zorgverlener en laboratoriumspecialist maken ieder gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk Zorgverlenerinformatiesysteem (XIS) en Laboratoriuminformatiesysteem (LIS). Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
 +
 +
Het LIS vervult in deze use case de volgende systeemrollen:
 +
*LaboratoriumresultaatOpdrachtOntvangend Systeem [LAB-LOO]
 +
*LaboratoriumresultaatAntwoordSturend Systeem [LAB-LAS]
 +
 +
Het XIS vervult in deze use case de systeemrollen:
 +
*LaboratoriumresultaatOpdrachtSturend Systeem [LAB-LOS]
 +
*LaboratoriumresultaatAntwoordOntvangend Systeem [LAB-LAO]
 +
 +
[[Bestand:Component_Diagram_Lab2zorg_Opdracht_Laboratoriumonderzoek.png|600px]]
 +
 +
''<span style="color:#D2691E"> Systeemrollen Opdracht laboratoriumonderzoek</span>''
 +
 +
[[Image:Component_Diagram_Lab2zorg_Sturen_Labresultaat.png|600px]]
 +
 +
''<span style="color:#D2691E">Systeemrollen bij Sturen Labresultaat</span>''
 +
 +
====Transacties & Transactiegroepen====
 +
Onderstaande afbeelding toont de samenhang tussen de processen, bedrijfsrollen, systemen, systeemrollen, transacties en transactiegroep die onderdeel uitmaken van de opdracht laboratoriumonderzoek.
 +
 +
[[Image: Use_Case_Diagram_Lab2zorg_Laboratoriumonderzoek Opdracht.png|900px|Use case diagram opdracht labonderzoek]]
 +
 +
''<span style="color:#D2691E"> Use case diagram opdracht laboratoriumonderzoek</span>''
 +
 +
[[Image: Use_Case_Diagram_Lab.png|900px|Use case diagram sturen labresultaat]]
 +
 +
''<span style="color:#D2691E"> Use case diagram sturen laboratoriumresultaat</span>''
 +
 +
In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.
 +
 +
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste use cases (scenario’s), transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.
 +
 +
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
 +
! style="text-align:left;"| '''Use Case(s) Scenario's)'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Transactiegroep'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Transacties'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Systeemrol(len)'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Systemen'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Bedrijfsrollen'''
 +
|-
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;" rowspan="2"|Lab2zorg:Zorgverlener stuurt opdracht labonderzoek
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;" rowspan="2"|Laboratoriumonderzoek opdracht (PUSH)
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Sturen opdracht labonderzoek
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LOS]
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|XIS
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener
 +
|-
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Ontvangen opdracht labonderzoek
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LOO]
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|LIS
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Labspecialist
 +
|-
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;" rowspan="2"|Lab2zorg:Labspecialist stuurt labresultaten
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;" rowspan="2"|Laboratoriumonderzoek resultaat (PUSH)
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Sturen resultaat labonderzoek
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LAS]
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|LIS
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Labspecialist
 +
|-
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Ontvangen resultaat labonderzoek
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LAO]
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|XIS
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener
 +
|}
 
==='''Usecase''' Zorgverlener raadpleegt laboratoriumresultaten, beschikbaar gesteld door het laboratorium of de aanvrager===
 
==='''Usecase''' Zorgverlener raadpleegt laboratoriumresultaten, beschikbaar gesteld door het laboratorium of de aanvrager===
  

Versie van 17 apr 2025 om 12:13



Inhoud

 [verbergen] 

1 Inleiding

Laboratoriumonderzoek is essentieel in het zorgproces. Het wordt uitgevoerd voor verschillende doeleinden in het zorgproces, zoals bijvoorbeeld het vaststellen van ziekten en het bepalen van de juiste medicatie(dosering). Om de laboratoriumresultaten snel en veilig bij de zorgverlener en/of patiënt te krijgen en te kunnen hergebruiken, moeten zorgverleners, laboratoria en onderzoekers eenduidig én op dezelfde wijze laboratoriumgegevens registeren en uitwisselen.

1.1 Algemeen

Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp voor de informatiestandaard Uitwisseling Laboratoriumgegevens. In dit proces maken verschillende bedrijfsrollen gebruik van informatiesystemen voor het ontvangen of versturen van laboratoriumgegevens. Zo ontvangt bijvoorbeeld een zorgverlener met de bedrijfsrol ‘Huisarts’ in zijn Huisartseninformatiesysteem (HIS) de laboratoriumgegevens vanuit het laboratoriuminformatiesysteem (LIS). De beschreven processen en uitwisseling van laboratoriumgegevens zijn gebaseerd op de vier domeinen uit de Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens, zoals beschreven in hoofdstuk 1.3.1.

Het proces voor het uitwisselen van de laboratoriumgegevens is in onderstaande afbeelding gevisualiseerd.


Figuur: Uitwisseling Labgegevens Proces

Figuur: Proces Uitwisseling Laboratoriumgegevens


De informatiestandaard Labuitwisseling maakt het mogelijk dat:

  • Zorgverleners direct elektronisch de laboratoriumresultaten van hun patiënt kunnen inzien, delen en hergebruiken (Lab2Zorg);
  • Patiënten hun eigen laboratoriumresultaten kunnen inzien en delen (Lab2Patiënt).
  • Laboratoria onderling opdrachten en laboratoriumresultaten kunnen uitwisselen (Lab2Lab);
  • Onderzoeksinstituten (zoals het RIVM) direct laboratoriumgegevens kunnen ontvangen van laboratoria (Lab2Publichealth);

Het functioneel ontwerp beschrijft voor alle uitwisselscenario's (in dit document use cases genoemd) uit de informatiestandaard de transacties, transactiegroepen, de systemen, de systeemrollen en de bedrijfsrollen van zorgverleners of patiënten. Daarvoor worden de eisen gegeven voor het sturen of ontvangen van gegevens. In hoofdstuk 2 Usecases wordt per zorgproces binnen labuitwisseling verder ingegaan op wat een use case inhoudt en zijn de nadere details beschreven.

Voor meer informatie over informatiestandaarden en hoe deze worden ontwikkeld, zie de Nictiz webpagina voor informatiestandaarden. Voor de verklaring van de begrippen die voorkomen in het functioneel ontwerp wordt verwezen naar het begrippenoverzicht op de Nictiz website.

1.2 Doelgroep

De doelgroepen van dit functionele ontwerp zijn:

  • Productmanagers, architecten, ontwerpers en testers van:
    • XIS-leveranciers;
    • Koepelorganisaties;
    • Laboratoria;
    • Zorgorganisaties;
    • Nictiz;
  • Vertegenwoordigers van zorgverleners.

1.3 Kaders & uitgangspunten

1.3.1 Richtlijn & proces

De Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens beschrijft vier laboratoriumdomeinen en daar bijhorende informatie-uitwisseling. De richtlijn is opgesteld door de betrokken koepels en stelt welke berichten- en gegevensset nodig zijn voor (automatische) elektronische uitwisseling van laboratoriumgegevens tussen verschillende partijen in de zorgsector BRON.

De patientjourneys uit de richtlijn worden in deze informatiestandaard gebruikt ter ondersteuning van de verschillende processen en als usecases beschreven. In dit functioneel ontwerp worden de domeinen aangeduid als processen. De processen en de usecases worden in hoofdstuk 2 beschreven.

1.3.2 Reikwijdte Informatiestandaard

De reikwijdte van de informatiestandaard beslaat de functionele beschrijvingen en de dataset voor alle uitwisselingen van Laboratoriumgegevens. Met uitzondering van laboratoriumgegevens als onderdeel van een groter dossier.

1.4 Kwalificatie

Op basis van dit FO en de daarbij behorende dataset wordt een kwalificatiescript opgesteld. Het opstellen van kwalificatiescripts valt buiten de scope van dit FO. Voor meer informatie zie de websitepagina over Nictiz kwalificaties.

2 Usecases

Een usecase is een specifieke beschrijving van een praktijksituatie in de zorg waarbij voor een concrete situatie het uitwisselen van informatie wordt beschreven. Dit gebeurd aan de hand van:

  • actoren: mensen en systemen
  • transacties: welke informatie wordt wanneer uitgewisseld

Een usecase is een verbijzondering van een specifiek onderdeel van het zorgproces.

Een informatiestandaard kan bestaan uit één of meerdere usecases. Iedere usecase koppelt met een scenario in ART-DECOR. Wanneer verschillende usecases gebruik maken van hetzelfde scenario kan een andere indeling gewenst zijn, bijvoorbeeld op basis van proces. In dit FO wordt elke usecase geanalyseerd en uitgewerkt.

2.1 Algemeen

De informatiestandaard Uitwisseling Laboratoriumgegevens heeft overeenkomend met de richtlijn Uitwisseling Laboratoriumgegevens de usecases in vier processen (in de Richtlijn domeinen genoemd) verdeeld, namelijk:

  • Lab2zorg;
  • Lab2patient;
  • Lab2lab;
  • Lab2publichealth;

Per proces worden usecases besproken die aansluiten op dat specifieke proces.

2.2 Proces Lab2zorg

Uitvouwen

2.4 Proces Lab2patiënt

Uitvouwen

2.5 Proces: Lab2lab

Uitvouwen

2.6 Proces: Lab2publichealth

Uitvouwen

3 Aanvullende informatie

3.1 Aanwijzingen/eisen voor functionaliteit van systemen

3.1.1 Eenheid van taal

Voor de eenheid van taal wordt de Nederlandse laboratorium codeset gebruikt. Deze is gebaseerd op Snomed CT, LOINC en UCUM voor eenduidige registratie en uitwisseling van laboratoriumaanvragen en -resultaten.

Met eenduidige laboratoriumgegevens begrijpen zorgverleners elkaar eerder en beter, waardoor patiënten sneller en veiliger de labresultaten krijgen. Het labcodeset is ontwikkeld in samenwerking met het RIVM, de NVMM en NVKC en wordt professioneel beheerd door Nictiz met behulp van deze partijen.

3.1.2 Tonen van informatie

Binnen het laboratoriumdomein is het belangrijk te begrijpen dat verschillende methodes van onderzoek, maar ook de uitvoer van dezelfde methode in verschillende laboratoria of op verschillende machines, verschillende resultaten kunnen opleveren binnen hetzelfde monster. Daarom kunnen resultaten verkregen vanuit verschillende laboratoria en/of methoden niet vergeleken worden, ook al lijkt het om hetzelfde onderzoek te gaan. Daarom geldt dat resultaten verkregen vanuit verschillende methodes en/of een verschillende bron niet gegroepeerd of bijvoorbeeld in een grafiek getoond worden. Daarnaast moeten resultaten altijd getoond moeten worden in combinatie met de bijgeleverde referentiewaarden.

Verschillende onderzoeken die gezamenlijk in een rapport verzonden zijn, dienen juist wel gezamenlijk als rapport getoond te worden.

3.1.3 IHE-standaard

De informatie-uitwisseling en workflow is gebaseerd op de Integrating the Healthcare Enterprise (IHE) standaard.

3.2 Begrippenlijst

Begrip Omschrijving
AIS Apotheekinformatiesysteem
ART-DECOR internationaal platform voor het ontwikkelen, vastleggen en beheren van informatiestandaarden voor de zorg.
HIS Huisartseninformatiesysteem
Laboratoriumspecialist medisch specialist, ook arts-microbioloog of apotheker, die verantwoordelijk is voor de uitvoering van laboratoriumonderzoek
LIS Laboratoriuminformatiesysteem
OIS Onderzoeksinformatiesysteem
PGO Persoonlijke gezondheidsomgeving
TriS Trombose informatiesysteem
XIS Zorginformatiesysteem in het algemeen
ZIS Ziekenhuisinformatiesysteem
Zorgverlener Zorgverleners zijn alle personen die een behandelrelatie met een patiënt kunnen hebben.


4 Referenties

Auteur(s) Titel Versie Datum Bron Organisatie
- - - - - -


5 Paginahistorie

Versie Datum Omschrijving
- - -
Overgenomen van "https://informatiestandaarden.nictiz.nl/index.php?title=Lab:FO_DRAFT_metlab2labels&oldid=255252"