Lab:FO DRAFT zonderlabels: verschil tussen versies
(→Lab2lab) |
(→Uitbesteden laboratoriumaanvraag (LIS -> LIS)) |
||
| Regel 191: | Regel 191: | ||
[[Bestand:Uitwisseling_Labgegevens_Proces.PNG |link=Lab:V1.0.0_Ontwerp_Laboverdacht|miniatuur|rechts| Uitwisseling Labgegevens Proces]] | [[Bestand:Uitwisseling_Labgegevens_Proces.PNG |link=Lab:V1.0.0_Ontwerp_Laboverdacht|miniatuur|rechts| Uitwisseling Labgegevens Proces]] | ||
| − | === | + | === Doel en Relevante === |
| + | Het betreft het uitbesteden van een laboratoriumaanvraag aan een ander laboratorium. | ||
| + | |||
| + | === Proces en Context=== | ||
| + | =====Preproces===== | ||
| + | *Een labspecialist gaat een uitbesteding van een laboratoriumonderzoek aanvragen bij een ander (extern) laboratorium. | ||
| + | |||
====Proces==== | ====Proces==== | ||
Het proces van deze use case is: | Het proces van deze use case is: | ||
| Regel 199: | Regel 205: | ||
*Het laboratoriuminformatiesysteem (LIS) van het inbestedend laboratorium stuurt het resultaat naar het laboratoriuminformatiesysteem (LIS) van het uitbestedend laboratorium. | *Het laboratoriuminformatiesysteem (LIS) van het inbestedend laboratorium stuurt het resultaat naar het laboratoriuminformatiesysteem (LIS) van het uitbestedend laboratorium. | ||
| − | ===== | + | =====Postproces===== |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
* Het uitbestedend laboratorium ziet een toekenning of afwijzing voor de aanvraag van het inbestedend laboratorium in het LIS. | * Het uitbestedend laboratorium ziet een toekenning of afwijzing voor de aanvraag van het inbestedend laboratorium in het LIS. | ||
* Het uitbestedend laboratorium ziet het resultaat van de aanvraag van het inbestedend laboratorium in het LIS. | * Het uitbestedend laboratorium ziet het resultaat van de aanvraag van het inbestedend laboratorium in het LIS. | ||
| − | ===Bedrijfsrollen=== | + | ===Bedrijfsrollen en UML acitivity diagram=== |
Deze use case kent twee bedrijfsrollen. | Deze use case kent twee bedrijfsrollen. | ||
| Regel 249: | Regel 230: | ||
<font size = "1">'''Activiteitendiagram Uitbesteden labonderzoek'''</font> | <font size = "1">'''Activiteitendiagram Uitbesteden labonderzoek'''</font> | ||
| − | ===Systemen & Systeemrollen=== | + | ===Informatieovedracht=== |
| + | ====Systemen & Systeemrollen==== | ||
Labspecialisten maken gebruik van een informatiesysteem: | Labspecialisten maken gebruik van een informatiesysteem: | ||
*LIS | *LIS | ||
| Regel 271: | Regel 253: | ||
De kwalificatie van informatiesystemen vindt plaats op basis van systeemrollen. | De kwalificatie van informatiesystemen vindt plaats op basis van systeemrollen. | ||
| − | ===Transacties & Transactiegroepen=== | + | ====Transacties & Transactiegroepen==== |
Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties. Een transactiegroep is een verzameling van bij elkaar horende transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht). Onderstaande tabel biedt een overzicht voor deze use case. | Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties. Een transactiegroep is een verzameling van bij elkaar horende transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht). Onderstaande tabel biedt een overzicht voor deze use case. | ||
| Regel 315: | Regel 297: | ||
|} | |} | ||
| − | === | + | ====Samenhang bedrijfsrollen, activieiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen==== |
| + | |||
Onderstaande afbeelding toont bedrijfsrollen, activiteiten, systeemrollen, transacties en transactiegroep in samenhang. | Onderstaande afbeelding toont bedrijfsrollen, activiteiten, systeemrollen, transacties en transactiegroep in samenhang. | ||
Versie van 18 apr 2025 om 14:57
Inhoud
[verbergen]- 1 Inleiding
- 2 Use cases
- 2.1 Algemeen
- 2.2 Aanvragen laboratoriumonderzoek (XIS -> LIS)
- 2.3 Sturen laboratoriumresultaat op aanvraag (LIS -> XIS)
- 2.4 Uitbesteden laboratoriumaanvraag (LIS -> LIS)
- 2.5 Sturen laboratoriumresultaat op uitbesteding (LIS -> LIS)
- 2.6 Doorsturen laboratoriumresultaat (LIS -> RIVM of XIS -> XIS)
- 2.7 Raadplegen laboratoriumresultaat / Beschikbaar stellen laboratoriumresultaten (LIS/XIS)
- 2.8 Beschikbaar stellen laboratoriumresultaat --> deze apart of bij raadplegen doen???
- 3 Aanvullende informatie
- 4 Referenties
- 5 Paginahistorie
1 Inleiding
1.1 Algemeen
Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp voor de informatiestandaard Uitwisseling Laboratoriumgegevens. Het proces voor het uitwisselen van laboratoriumgegevens is in onderstaande afbeelding gevisualiseerd.
Figuur: Proces Uitwisseling Laboratoriumgegevens
In dit proces maken verschillende bedrijfsrollen gebruik van informatiesystemen voor het ontvangen of versturen van laboratoriumgegevens. Zo ontvangt een zorgverlener met de bedrijfsrol ‘Huisarts’ in zijn Huisartseninformatiesysteem (HIS) de laboratoriumgegevens vanuit het laboratoriuminformatiesysteem (LIS).
Laboratoriumonderzoek is essentieel in het zorgproces. Het wordt uitgevoerd voor verschillende doelen, zoals het vaststellen van ziekten en het bepalen van de juiste medicatiedosering. Om de laboratoriumresultaten snel en veilig bij de patiënt te krijgen moeten zorgverleners, laboratoria en onderzoekers eenduidig en op dezelfde wijze laboratoriumgegevens registeren en uitwisselen. De informatiestandaard Labuitwisseling zorgt ervoor dat:
- laboratoria onderling opdrachten en laboratoriumresultaten kunnen uitwisselen (Lab2Lab);
- onderzoekscentra direct laboratoriumgegevens kunnen ontvangen van laboratoria (Lab2Publichealth);
- apothekers en huisartsen direct elektronisch de laboratoriumresultaten van hun patiënt kunnen inzien en delen (Lab2Zorg);
- patiënten hun eigen laboratoriumresultaten kunnen inzien en delen (Lab2Patiënt).
Het functioneel ontwerp beschrijft voor alle uitwisselscenario's (in dit document use cases genoemd) uit de informatiestandaard de transacties, transactiegroepen, de systemen, de systeemrollen en de bedrijfsrollen van zorgverleners of patiënten. Daarvoor worden de eisen gegeven voor het sturen of ontvangen van gegevens. In hoofdstuk 2 wordt verder ingegaan op wat een use case inhoudt. Per use case zijn de nadere details beschreven.
Voor meer informatie over informatiestandaarden en hoe deze worden ontwikkeld, zie de Nictiz webpagina voor informatiestandaarden. Voor de verklaring van de begrippen die voorkomen in het functioneel ontwerp wordt verwezen naar het begrippenoverzicht op de Nictiz website.
1.2 Doelgroep
De doelgroepen van dit functionele ontwerp zijn:
- Productmanagers, architecten, ontwerpers en testers van: XIS-leveranciers, zorgorganisaties, laboratoria en Nictiz;
- Vertegenwoordigers van zorgverleners.
1.3 Kaders & uitgangspunten
1.3.1 Richtlijn
De Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens beschrijft de processen en informatie-uitwisseling in het laboratoriumdomein.
1.3.2 Reikwijdte Informatiestandaard
De reikwijdte van de informatiestandaard beslaat de functionele beschrijvingen en de dataset voor alle uitwisselingen van Laboratoriumgegevens. Met uitzondering van laboratoriumgegevens als onderdeel van een groter dossier.
1.4 Infrastructuur
Een informatiestandaard is onafhankelijk van de te gebruiken infrastructuur.
1.5 Kwalificatie
Op basis van dit FO en de daarbij behorende dataset wordt een kwalificatiescript opgesteld. Het opstellen van kwalificatiescripts valt buiten de scope van dit FO. Voor meer informatie zie de websitepagina over Nictiz kwalificaties.
2 Use cases
Een use case is een specifieke beschrijving van een praktijksituatie in de zorg waarbij voor een concrete situatie het uitwisselen van informatie wordt beschreven aan de hand van actoren (mensen, systemen) en transacties (welke informatie wordt wanneer uitgewisseld). Een use case is een verbijzondering van een specifiek onderdeel van het zorgproces. Een informatiestandaard kan bestaan uit één of meerdere use cases. Iedere use case koppelt met een scenario in ART-DECOR. Wanneer verschillende use cases gebruik maken van hetzelfde scenario kan een andere indeling gewenst zijn, bijvoorbeeld op basis van proces. In dit FO wordt elke use case geanalyseerd en uitgewerkt.
2.1 Algemeen
In deze algemene paragraaf is plaats voor use case-overstijgende informatie, zoals een use case model. In dit model worden alle use cases, bedrijfsrollen, en hun onderlinge relaties, binnen de context van de informatiestandaard getoond.
2.2 Aanvragen laboratoriumonderzoek (XIS -> LIS)
2.3 Sturen laboratoriumresultaat op aanvraag (LIS -> XIS)
2.4 Uitbesteden laboratoriumaanvraag (LIS -> LIS)
2.5 Sturen laboratoriumresultaat op uitbesteding (LIS -> LIS)
2.6 Doorsturen laboratoriumresultaat (LIS -> RIVM of XIS -> XIS)
2.7 Raadplegen laboratoriumresultaat / Beschikbaar stellen laboratoriumresultaten (LIS/XIS)
2.8 Beschikbaar stellen laboratoriumresultaat --> deze apart of bij raadplegen doen???
3 Aanvullende informatie
3.1 Aanwijzingen/eisen voor functionaliteit van systemen
3.1.1 Eenheid van taal
Voor de eenheid van taal wordt de Nederlandse laboratorium codeset gebruikt. Deze is gebaseerd op Snomed CT, LOINC en UCUM voor eenduidige registratie en uitwisseling van laboratoriumaanvragen en -resultaten.
Met eenduidige laboratoriumgegevens begrijpen zorgverleners elkaar eerder en beter, waardoor patiënten sneller en veiliger de labresultaten krijgen. Het labcodeset is ontwikkeld in samenwerking met het RIVM, de NVMM en NVKC en wordt professioneel beheerd door Nictiz met behulp van deze partijen.
3.1.2 Tonen van informatie
Binnen het laboratoriumdomein is het belangrijk te begrijpen dat verschillende methodes van onderzoek, maar ook de uitvoer van dezelfde methode in verschillende laboratoria of op verschillende machines, verschillende resultaten kunnen opleveren binnen hetzelfde monster. Daarom kunnen resultaten verkregen vanuit verschillende laboratoria en/of methoden niet vergeleken worden, ook al lijkt het om hetzelfde onderzoek te gaan. Daarom geldt dat resultaten verkregen vanuit verschillende methodes en/of een verschillende bron niet gegroepeerd of bijvoorbeeld in een grafiek getoond worden. Daarnaast moeten resultaten altijd getoond moeten worden in combinatie met de bijgeleverde referentiewaarden.
Verschillende onderzoeken die gezamenlijk in een rapport verzonden zijn, dienen juist wel gezamenlijk als rapport getoond te worden.
3.1.3 IHE-standaard
De informatie-uitwisseling en workflow is gebaseerd op de Integrating the Healthcare Enterprise (IHE) standaard.
3.2 Begrippenlijst
| Begrip | Omschrijving |
|---|---|
| AIS | Apotheekinformatiesysteem |
| ART-DECOR | internationaal platform voor het ontwikkelen, vastleggen en beheren van informatiestandaarden voor de zorg. |
| HIS | Huisartseninformatiesysteem |
| Laboratoriumspecialist | medisch specialist, ook arts-microbioloog of apotheker, die verantwoordelijk is voor de uitvoering van laboratoriumonderzoek |
| LIS | Laboratoriuminformatiesysteem |
| OIS | Onderzoeksinformatiesysteem |
| PGO | Persoonlijke gezondheidsomgeving |
| TriS | Trombose informatiesysteem |
| XIS | Zorginformatiesysteem in het algemeen |
| ZIS | Ziekenhuisinformatiesysteem |
| Zorgverlener | Zorgverleners zijn alle personen die een behandelrelatie met een patiënt kunnen hebben. |
4 Referenties
5 Paginahistorie
| Auteur(s) | Titel | Versie | Datum | Bron | Organisatie |
|---|
| Versie | Datum | Omschrijving |
|---|
