Functioneel ontwerp ELZ 0.2.0-beta.1

Dit functioneel ontwerp is momenteel in ontwikkeling en kan niet als stabiel worden beschouwd. Voor vragen en wijzigingsverzoeken over deze pagina kan een ticket worden aangemaakt in BITS.

1 Inleiding

1.1 Algemeen

Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp voor ELZ (Eerstelijnszorg). Dit ontwerp wordt gebruikt door de informatiestandaarden Huisartsenzorg en Paramedische Zorg. Ook bevat het functionele usecases voor Ketenzorg, Huisartswaarneming, GGZ en raadpleging van het huisartsendossier door de patiënt. Het functioneel ontwerp beschrijft voor alle uitwisselscenario's (in dit document usecases genoemd) uit de informatiestandaard de transacties, transactiegroepen, de systemen, de systeemrollen en de bedrijfsrollen van zorgverleners of patiënten. Daarvoor worden de eisen gegeven voor het sturen of ontvangen van gegevens. In hoofdstuk 2 wordt verder ingegaan op wat een usecase inhoudt. Per usecase zijn de nadere details beschreven. Voor meer informatie over informatiestandaarden en hoe deze worden ontwikkeld, zie de Nictiz-webpagina voor informatiestandaarden. Voor de verklaring van de begrippen die voorkomen in het functioneel ontwerp wordt verwezen naar het begrippenoverzicht op de Nictiz-website. De technische tegenhanger van dit functioneel ontwerp is te vinden op het technisch ontwerp (FHIR IG).

Het proces voor gegevensuitwisseling met de huisarts is in onderstaande afbeelding gevisualiseerd:

Figuur: Proces uitwisseling huisartsgegevens

1.2 Doelgroep

De doelgroepen van dit functionele ontwerp zijn:

• Productmanagers, architecten, ontwerpers en testers van XIS-leveranciers, zorgorganisaties en Nictiz;

• Zorgverleners en hun vertegenwoordigers;

• Patiënten

1.3 Kaders & Uitgangspunten

Eerstelijnszorg maakt waar mogelijk gebruik van zorginformatiebouwstenen (zibs), publicatie 2020, de uitwisselstandaard is HL7 FHIR R4.

De FHIR-profielen gedefinieerd voor zib-publicatie 2020 zijn momenteel in betastatus. Ondanks dat grote wijzigingen niet worden verwacht, dienen gebruikers zich ervan bewust te zijn dat er incompatibele wijzigingen doorgevoerd kunnen worden voordat een stabiele versie is bereikt. Daarom kunnen deze profielen niet beschouwd worden als geschikt voor gegevensuitwisseling in de praktijk.

1.3.1 Richtlijn en proces

1.3.1.1 Dossierverhuisbericht

De NHG-richtlijn Informatieverstrekking tussen huisartsen bij overdracht van behandelrelatie (NHG-richtlijn Dossierverhuisbericht) beschrijft de processen en informatie-uitwisseling tussen de oude en de nieuwe huisarts.

1.3.1.2 Waarneembericht

De NHG-richtlijn Gegevensuitwisseling huisarts en Centrale Huisartsenpost (CHP) (NHG-richtlijn Waarneembericht) beschrijft de processen en informatie-uitwisseling tussen de huisarts en de HAP.

1.3.1.3 Verwijzing huisarts naar medisch specialist

De NHG-richtlijn Informatie-uitwisseling tussen huisarts en medisch specialist (NHG-richtlijn HASP) beschrijft de processen en informatie-uitwisseling tussen de huisarts en de medisch specialist.

1.3.1.4 Verwijzing huisarts naar paramedicus

De NHG-richtlijn Informatie-uitwisseling tussen arts en paramedicus (NHG-richtlijn HASP-paramedicus) beschrijft de processen en informatie-uitwisseling tussen de huisarts en de paramedicus.

1.3.1.5 Verwijzing huisarts naar GGZ

De NHG-richtlijn Informatie-uitwisseling huisarts - tweedelijns GGZ (NHG-richtlijn HASP-GGZ) beschrijft de processen en informatie-uitwisseling tussen de huisarts en de GGZ.

1.3.1.6 Ketenzorg

De ketenzorgoverdracht is gebaseerd op de volgende zorgstandaarden:

• NDF Zorgstandaard Diabetes;
• Zorgstandaard COPD;
• Nederlandse Multidisciplinaire richtlijn Cardiovasculair risicomanagement (MDR CVRM) en de daarvan afgeleide NHG-Standaard;
• Ouderenzorg

Er zijn afspraken tussen de ketenpartijen over de gegevens waartoe de zorgverleners toegang hebben. Dit betekent dat een zorgverlener, zoals een POH, alleen de gegevens ziet die relevant zijn voor de behandeling van patiënt. Een voorbeeld van een praktische uitwerking hiervan is de AutorisatieMatrix die binnen de zorgtoepassing LSP Ketenzorg van VZVZ wordt toegepast.

1.3.1.7 Patiënten overdrachten

De NHG-richtlijn Online inzage in het H-EPD door patiënt (NHG-richtlijn H-EPD Patiënt) beschrijft de processen en informatie-uitwisseling tussen de huisarts en de patiënt.

1.3.2 Reikwijdte ontwerp

De reikwijdte van dit ontwerp beslaat de functionele beschrijvingen en de dataset voor alle gegevensuitwisselingen binnen één of meerdere zorgprocessen.

1.3.3 Infrastructuur

De specificatie van de infrastructuur waarover berichten worden uitgewisseld valt buiten de scope van dit ontwerp.

1.4 Kwalificatie

Op basis van dit functioneel ontwerp en de daarbij behorende dataset wordt een kwalificatiescript opgesteld. Het opstellen van kwalificatiescripts valt buiten de scope van dit functioneel ontwerp. Voor meer informatie zie de websitepagina over Nictiz kwalificaties.

2 Usecases

Op dit moment ondersteunt dit ontwerp alleen de #Usecase:_Huisarts_verwijst_naar_paramedicus met uitzondering van relevante dossiergegevens. De andere usecases zijn nog in ontwikkeling. Deze concept-usecases zijn al wel (ingeklapt) opgenomen onderaan deze pagina en kunnen indien gewenst worden bekeken.

Een usecase is een specifieke beschrijving van een praktijksituatie in de zorg waarbij voor een concrete situatie het uitwisselen van informatie wordt beschreven aan de hand van actoren (mensen, systemen) en transacties (welke informatie wordt wanneer uitgewisseld). Een usecase is een verbijzondering van een specifiek onderdeel van het zorgproces. Een informatiestandaard kan bestaan uit één of meerdere usecases. Iedere usecase koppelt met een scenario in ART-DECOR. Wanneer verschillende usecases gebruik maken van hetzelfde scenario kan een andere indeling gewenst zijn, bijvoorbeeld op basis van proces. In dit functioneel ontwerp wordt elke usecase geanalyseerd en uitgewerkt.

2.1 Algemeen

De informatiestandaard Huisartsenzorg is ingedeeld in verschillende (ontwerp) groepen.

• Dossierverhuisbericht
• Huisartswaarneming
• Verwijzing Paramedicus
• Verwijzing Specialist
• Verwijzing GGZ
• Ketenzorg
• Patiënten overdrachten
• Labuitwisseling (usecases opgenomen in aparte informatiestandaard)
• Acute Zorg (usecases opgenomen in aparte informatiestandaard)
• Medicatieveiligheid (usecases opgenomen in aparte informatiestandaard)

2.1.1 Dossierverhuisbericht

De groep ‘Dossierverhuisbericht’ kent 1 usecase:

1. Huisarts stuurt dossier naar huisarts

2.1.2 Huisartswaarneming

De groep ‘Huisartswaarneming’ kent 2 usecases:

1. Waarnemend huisarts raadpleegt professionele samenvatting (ps)
2. Waarnemend huisarts stuurt waarneembericht

2.1.3 Verwijzing huisarts naar paramedicus

Informatie-uitwisseling tussen arts en paramedicus vindt plaats op het moment dat de arts respectievelijk de paramedicus moet stilstaan bij de informatiebehoefte over en weer. Bij verwijzing, directe toegang en afronding behandeling zijn de momenten van uitwisseling: het moment van verwijzen of starten respectievelijk het moment van afronding en op momenten van tussentijdse updates.

De volgende beroepen worden benoemd in de NHG-richtlijn HASP-paramedicus:

• Diëtetiek
• Ergotherapie
• Huidtherapie
• Fysiotherapie
• Logopedie en Foniatrie
• Oefentherapie Cesar en Mensendieck

De groep ‘Verwijzing Huisarts naar Paramedicus’ kent 6 usecases:

1. Huisarts verwijst naar paramedicus
2. Paramedicus stuurt bericht directe toegang naar huisarts
3. Huisarts stuurt update naar paramedicus
4. Paramedicus stuurt update naar huisarts
5. Paramedicus stuurt eindrapportage naar huisarts
6. Paramedicus draagt over aan paramedicus

Een samenvatting van de usecases wordt getoond in onderstaand figuur. FIGUUR HASP-PARAMEDICUS INVOEGEN

2.1.4 Verwijzing huisarts naar medisch specialist

Informatie-uitwisseling tussen arts en medisch specialist vindt plaats op het moment dat de huisarts (verwijzer) respectievelijk de medisch specialist (geconsulteerde) moet stilstaan bij de informatiebehoefte over en weer. Bij verwijzing of ontslag zijn de momenten van uitwisseling: het moment van verwijzen respectievelijk het ontslag en op momenten van tussentijdse updates.

De groep ‘Verwijzing Specialist’ kent 4 usecases:

1. Huisarts verwijst naar medisch specialist
2. Huisarts stuurt update naar medisch specialist
3. Medisch specialist stuurt update naar huisarts
4. Medisch specialist stuurt ontslagbericht naar huisarts

Een samenvatting van de usecases wordt getoond in onderstaand figuur. FIGUUR HASP-SPECIALIST INVOEGEN

2.1.5 Verwijzing huisarts naar GGZ

De groep ‘Verwijzing huisarts naar GGZ’ kent x usecases:

1. Huisarts verwijst naar GGZ
2. GGZ raadpleegt professionele samenvatting (ps)
3. GGZ stuurt bericht naar huisarts
4. GGZ stuurt update naar huisarts
5. GGZ stuurt ontslagbericht naar huisarts

Een samenvatting van de usecases wordt getoond in onderstaand figuur. FIGUUR HASP-GGZ INVOEGEN

2.1.6 Ketenzorg

De groep ‘Ketenzorg’ kent 2 usecases:

1. Huisarts verwijst naar ketenzorgpartner
2. Ketenzorgpartner stuurt eindrapportage naar huisarts

2.1.7 Patiënten overdrachten

De groep ‘Patiënten overdrachten’ kent 5 usecases:

1. Patiënt raadpleegt dossier huisartsengegevens
2. Huisarts stuurt vragenlijst naar patiënt
3. Patiënt stuurt antwoorden op vragenlijst naar huisarts
4. Patiënt stuurt zelfmeting naar huisarts
5. Patiënt raadpleegt afspraak bij huisarts (tijd van de afspraak)

2.2 Usecase: Huisarts verwijst naar paramedicus

Deze usecase is in ontwikkeling en nog niet geschikt voor gebruik.

2.2.1 Doel en Relevantie

Het verwijsbericht volgt op de noodzaak om de zorg van de patiënt over te dragen van de huisarts naar de paramedicus zodat paramedische zorg kan worden geboden. Deze usecase beschrijft de reden van het versturen van het verwijsbericht. In dit verwijsbericht zitten de gegevens van de envelop, kern en dossiergegevens zoals gespecificeerd in de HASP-Paramedicus richtlijn.

Voor een verwijzing geldt dat de huisarts en de paramedicus de regel volgen dat de paramedicus de verantwoordelijkheid neemt voor de paramedische diagnostiek en de paramedische behandeling van de klacht of zorgvraag. Met het versturen van het verwijsbericht wordt ook de verantwoordelijkheid voor de zorg voor de patiënt overgedragen.

2.2.2 Proces en Context (pre- en postproces)

De NHG-richtlijn HASP-Paramedicus geeft aan dat de huisarts altijd een verwijsbericht stuurt:

• Op het moment van verwijzen;
• Bij een eenmalig consult (consultatieaanvraag).

2.2.2.1 Preproces

• De huisarts gaat een verwijsbericht sturen naar een paramedicus of paramedische zorgaanbieder;
• De huisarts mag de patiëntgegevens sturen zonder expliciete toestemming van de patiënt op basis van veronderstelde patiënttoestemming. Dit staat beschreven in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO).

2.2.2.2 Proces

Het proces van deze usecase is:

• De huisarts stuurt vanuit het HIS het verwijsbericht (Envelop, Kern en Dossiergegevens) naar een paramedicus;
• Het informatiesysteem van de paramedicus (PARIS) ontvangt en verwerkt deze gegevens.

2.2.2.3 Postproces

De paramedicus heeft het verwijsbericht ontvangen van de huisarts en gebruikt deze gegevens voor de behandeling van de patiënt.

2.2.3 Bedrijfsrollen en UML activity diagram

Bedrijfsrol (actor)	Beschrijving bedrijfsrol
Huisarts	De huisarts stuurt verwijsbericht
Paramedicus	De paramedicus ontvangt verwijsbericht

Onderstaande afbeelding toont de bedrijfsrollen en de activiteiten die zij uitvoeren:

Activity Diagram: Huisarts verwijst naar paramedicus

2.2.4 Informatieoverdracht

Zowel Huisartsen als Paramedici maken gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk:

• HIS (Huisartsinformatiesysteem);
• PARIS (Paramedisch informatiesysteem).

2.2.4.1 Systemen & Systeemrollen

Het HIS en het PARIS kennen ieder verschillende systeemrollen die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen in het kader van een verwijzing naar een paramedicus mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als actor beschreven.

Systeem	Naam systeemrol	Systeemrolcode	Omschrijving
HIS	Huisartsen Zorg Proces – Verwijsbericht Huisarts naar Paramedicus Sturend Systeem	HZP-VPS	Sturen verwijzing van de huisarts naar de paramedicus
PARIS	Huisartsen Zorg Proces - Verwijsbericht Huisarts naar Paramedicus Ontvangend systeem	HZP-VPO	Ontvangen verwijzing van de huisarts door de paramedicus

Zie ook onderstaande afbeelding:

Component Diagram - Huisarts verwijst naar paramedicus

2.2.4.2 Samenhang bedrijfsrollen, transacties, systeemrollen en transactiegroepen

Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, waarbij een verzameling van bij elkaar horende transacties een transactiegroep vormt.

Elke usecase bestaat uit de volgende verbanden:

• Een usecase bevat een transactiegroep.
• Een transactiegroep bestaat uit transacties.
• Een transactie wordt uitgevoerd door een bedrijfsrol.
• Bedrijfsrollen maken gebruik van systemen.
• Een systeemrolcode geeft de transactiegroep en de transactie aan waar het systeem voor gebruikt wordt.

In onderstaande afbeelding en tabel is dit schematisch weergegeven:

Usecase Diagram - Huisarts verwijst naar paramedicus

Usecase	Transactiegroep	Transactie	Bedrijfsrol	Systeem	Systeemrolcode	Publicatie
Huisarts verwijst naar paramedicus	Sturen verwijzing (PUSH)	Sturen verwijzing	Huisarts	HIS	HZP-VPS	Publicatie in ART-DECOR
		Ontvangen verwijzing	Paramedicus	PARIS	HZP-VPO
	Raadplegen dossiergegevens (PULL)	Raadplegen dossiergegevens	Paramedicus	PARIS	HZP-AGR	Link naar publicatie volgt zodra beschikbaar
		Beschikbaarstellen dossiergegevens	Huisarts	HIS	HZP-AGB
Tabel Usecase - Huisarts verwijst naar paramedicus

De informatie-elementen en het scenario voor deze usecase staan in ART-DECOR. Deze informatie is hier te openen en wordt hieronder gepresenteerd.

3 Concept-usecases

Onderstaande usecases zijn in ontwikkeling en nog niet geldig voor dit ontwerp.

4 Release notes

In onderstaande tabel staan de wijzigingen voor dit ontwerp:

Versie	BITS-ticket	Omschrijving
0.2.0-beta.1	ELZT-93	The profiles contained several slices on elements with a maximum cardinality of 1 which is not allowed by the FHIR spec, those slices have been removed.
	ELZT-83	Add reference to the BSeR FHIR IG to indicatie that Nictiz uses it as inspiration and participate in the development.
	ELZT-81	The term "paramedic" is not a correct translation for the Dutch word "paramedicus". This has been changed to "allied health professional".
	ELZT-80	The slicing of hg-ReferralComposition has been changed in order to align with the structure of the data set. The .section elements have been sliced to "envelope" (Envelop) and "core" (Kern). The data set concepts from the aforementioned sections have been moved to slices inside those sections. SNOMED-codes are assigned to sections "core" and "envelope" to identify the content, see https://bits.nictiz.nl/browse/TER-17 for more information. The code for section requiredConsultationFacilities has been changed to 230211000146109.
	ELZT-78	To support future workflow and align with BSeR, the FHIR Task resource is added to the FHIR IG and a designated Task profile is created: hg-ReferralTask.
	ELZT-76	The .status element of the ServiceRequest examples has been changed to "completed" and extra guidance is added on the .status element in the hg-ReferralServiceRequest profiles.
	ELZT-75	Several small textual changes for the ELZ functional design and FHIR IG.
	ELZT-72	Add CapabilityStatement for the use case "Referral from general practitioner to allied health professional".
	ELZT-71	"EersteLijnsZorg" (CamelCased) has been changed to "Eerstelijnszorg".
	ELZT-70	Omdat de FHIR-profielen voor de zib2020-publicatie nog niet definitief uitgebracht zijn, is dit kenbaar gemaakt op zowel het functioneel ontwerp als de FHIR IG.
	ELZT-69	Updated the nl-core package dependency to version 0.9.0-beta.1.
	ELZT-65	Tekstuele wijzigingen in het functioneel ontwerp: "Actuele dossiergegevens" is aangepast naar "gegevens op moment van verwijzen". De tekst over het verwijderen van eerder ontvangen gegevens bij het annuleren van een verwijzing is verwijderd. De beschrijving over ophalen van Dossiergegevens is verwijderd. Nieuwe inzichten hebben ertoe geleid dat de Dossiergegevens samen met de Envelop en Kern worden verstuurd. In dat kader zijn de zinnen "Beschikbaar stellen door de huisarts" en "Raadplegen door de paramedicus" verwijderd. NB Dossiergegevens zijn geen onderdeel van deze release.
	ELZT-63	The FHIR ValueSet RequestPriority is linked to the element "Envelop.Urgentie" in ART-DECOR. The changed description for this element has been included in the hg-ReferralServiceRequest profile.
	ELZT-62	Tekstuele wijzigingen in het functioneel ontwerp: "arts" vervangen door "huisarts".
	ELZT-61	Tekstuele wijziging in de omschrijving van het element Kern.RedenBericht: "Geeft de reden van de verwijzing of de update. Hierbij is de beschrijving als vrije tekst op aangeven van het NHG verplicht. Daarnaast kan er ook een ICPC-code van de episode worden meegestuurd, al dan niet aangevuld met meer details over de vastlegging van de ICPC."
	ELZT-59	Clarification on how to deal with .text (narrative) in a Composition.section without an .entry is added to the ELZ FHIR IG.
	ELZT-50	Tekstuele wijziging in ART-DECOR: in de omschrijving van de transactie is "medisch specialist" vervangen door "paramedicus".
0.1.0-alfa.2	ELZT-12	Missende afbeelding toegevoegd op het Functioneel Ontwerp, verwijzing naar gepubliceerd ART-DECOR-scenario toegevoegd op het Functioneel ontwerp, mappings in FHIR-profielen aangepast naar gepubliceerd ART-DECOR scenario. Diverse kleine (tekstuele) wiki-wijzigingen doorgevoerd.
0.1.0-alfa.1	ELZT-1	Versie 0.1.0-alfa.1 van ELZ.