Lab:FO DRAFT zonderlabels: verschil tussen versies

Uit informatiestandaarden
Ga naar: navigatie, zoeken
(→‎Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen)
(→‎Sturen laboratoriumresultaat op aanvraag (LIS -> XIS))
 
(17 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{DISPLAYTITLE: LET OP DIT IS EEN DRAFT :::Ontwerp Informatiestandaard uitwisseling Laboratoriumgegevens v3.0.0}}
+
{{DISPLAYTITLE: LET OP DIT IS EEN DRAFT FO Uitwisseling Laboratoriumgegevens: Ontwerp Optie 2 zonder de labels, met eenvoudige use cases}}
 +
 
  
 
__NUMBEREDHEADINGS__
 
__NUMBEREDHEADINGS__
Regel 57: Regel 58:
  
 
== Sturen laboratoriumresultaat op aanvraag (LIS -> XIS) ==
 
== Sturen laboratoriumresultaat op aanvraag (LIS -> XIS) ==
 +
 +
<!--
 
<div class="mw-collapsible  mw-collapsed" >
 
<div class="mw-collapsible  mw-collapsed" >
 
<div style=></div>
 
<div style=></div>
Regel 185: Regel 188:
  
 
</div></div>
 
</div></div>
 +
-->
 +
== Beschikbaar stellen laboratoriumresultaten / Raadplegen laboratoriumresultaten (LIS/XIS)==
 +
<!--
 +
<div class="mw-collapsible  mw-collapsed" >
 +
<div style=></div>
 +
<div class="mw-collapsible-content">
 +
 +
Zorgverleners hebben, om een volledig beeld van hun patiënt te hebben, de laatste laboratoriumresultaten van de patiënt nodig. Een zorgverlener kan deze op ieder moment raadplegen.
 +
Redenen voor raadplegen zijn: 
 +
* Bij de apotheek voor verstrekking van specifieke medicatie (medicatiebewaking),
 +
* Voordat de voorschrijver een recept voorschrijft controleert hij/zij of er recente relevante laboratoriumresultaten zijn (medicatiebewaking),
 +
* Wanneer een zorgverlener voor het zorgproces behoefte heeft aan recente laboratoriumresultaten,
 +
* Wanneer een zorgverlener een melding krijgt dat er een laboratoriumresultaat voor hem/haar beschikbaar is gesteld.
 +
 +
Het raadplegen van medische gegevens wordt bij voorkeur gedaan bij de bron van de informatie. In het geval van laboratoriumresultaten; het laboratorium. Op het moment van schrijven is het voor een groot deel van de laboratoria in Nederland nog niet mogelijk laboratoriumresultaten beschikbaar te stellen voor raadplegen. Daarom wordt in dit functioneel ontwerp ook het scenario uitgewerkt dat de aanvrager van het laboratoriumonderzoek de resultaten beschikbaar stelt voor overige zorgverleners. Deze use case is onderdeel van patient journey 2 uit de [https://nictiz.nl/publicaties/richtlijn-uitwisseling-laboratoriumgegevens Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens] (pagina 17) en bevat de berichten 4 en 5 (pag 25-26). Het doel is om laboratoriumresultaten beschikbaar te stellen voor alle zorgverleners die deze nodig hebben voor de behandeling van de patiënt.
 +
 +
Voor een aantal voorbeeldscenario's wanneer deze uitwisseling plaats kan vinden zie [https://informatiestandaarden.nictiz.nl/wiki/Lab:Lab2Zorg_Scenarios#Scenario.27s_Raadplegen.2Fbeschikbaar_stellen scenario's]
 +
 +
=== Doel en Relevantie ===
 +
Hergebruik van laboratoriumresultaten wordt gestimuleerd doordat deze beschikbaar zijn en ten alle tijden geraadpleegd kunnen worden. Dit vermindert het dubbel uitvoeren van onderzoeken, dit komt ten goede aan de patiënt en is kostenbesparend.
 +
 +
=== Proces en Context ===
 +
==== Preproces ====
 +
*De patiënt heeft toestemming gegeven om zijn of haar laboratoriumresultaten uit te wisselen.
 +
 +
Wanneer het laboratorium de resultaten beschikbaar stelt:
 +
*De zorgverlener heeft de vraag via het XIS naar het laboratorium gestuurd.
 +
*Het onderzoek is uitgevoerd en de resultaten zijn ingevoerd in het LIS.
 +
*Het laboratoriumresultaat heeft de status definitief.
 +
*Het laboratoriumresultaat is aangemeld voor raadplegen.
 +
 +
Wanneer een zorgverlener de resultaten beschikbaar stelt:
 +
*Het laboratoriumresultaat is opgenomen in het XIS.
 +
*Het laboratoriumresultaat heeft de status definitief.
 +
*Het laboratoriumresultaat in het XIS is aangemeld voor raadplegen.
 +
====Trigger event====
 +
Tijdens de behandeling van een patiënt heeft een zorgverlener behoefte aan recente laboratoriumresulten. Bijvoorbeeld ten behoeve van medicatiebewaking door een apotheker.
 +
 +
==== Proces ====
 +
*Het XIS van de huisarts, apotheker<sup>1</sup> of specialist vraagt laboratoriumresultaten op bij andere zorgverleners (LIS of XIS).
 +
*De bevraagde XISsen /LISsen leveren de opgevraagde laboratoriumresultaten op indien beschikbaar.
 +
*Het Laboratoriumresultaat wordt op de juiste manier verwerkt in het dossier van de raadplegende partij.
 +
==== Postproces ====
 +
*De zorgverlener heeft inzage in de laboratoriumresultaten in zijn/haar XIS.
 +
*De bron kan nagaan wie laboratoriumresultaten bij hem heeft geraadpleegd (i.v.m. rectificatie).
 +
 +
<small>''1. Voor openbare apothekers is er door de KNMP en de NHG een gelimiteerde lijst op gesteld van resultaten die ingezien mogen worden. Deze lijst staat op de [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/terminologiecentrum/referentielijsten/laboratoriumresultaten-apothekers/ website van Nictiz]''</small>
 +
 +
===Bedrijfsrollen en UML activity diagram===
 +
n deze use case raadpleegt een zorgverlener laboratoriumresultaten. Anderzijds kan een zorgverlener ook degene zijn die een laboratoriumresultaat beschikbaar stelt.
 +
 +
{| class="wikitable" "cellpadding="10" width="80%"
 +
! style="text-align:left;"| '''Bedrijfsrol'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Toelichting'''
 +
|-
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener - raadplegend
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Raadpleegt laboratoriumresultaten
 +
|-
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener - beschikbaarstellend
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Stelt laboratoriumresultaten beschikbaar voor andere zorgverleners
 +
|-
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Labspecialist
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Stelt de laboratoriumresultaten beschikbaar voor zorgverleners
 +
 +
|}
 +
 +
Onderstaande afbeelding toont de verschillende activiteiten uit de procesbeschrijving die door de bedrijfsrollen worden uitgevoerd.
 +
 +
[[Image: FO_lab2zorg_-_Activity_Diagram_-_Zorgverlener_raadpleegt_laboratoriumresultaten.png|600px]]
 +
 +
===Informatieoverdracht===
 +
====Systemen & Systeemrollen====
 +
Zowel de zorgverlener en laboratoriumspecialist maken ieder gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk XIS en LIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
 +
 +
Het LIS vervult in deze use case de volgende systeemrollen:
 +
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatBeschikbaarstellend Systeem [LAB-LRB]
 +
 +
Het XIS kan in deze use case twee systeemrollen vervullen:
 +
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatBeschikbaarstellend Systeem [LAB-LRB]
 +
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatRaadplegend Systeem [LAB-LRR]
 +
 +
[[Image: Figuur_SysteemrollenRaadplegen2021.png ‎|Component Diagram Systeemrollen Raadplegen Laboratoriumresultaten]]
 +
 +
====Transacties & Transactiegroepen====
 +
Onderstaande afbeelding toont de samenhang tussen de bedrijfsrollen, bedrijfsactiviteiten, systeemrollen en transacties en transactiegroep die onderdeel uitmaken van het raadplegen van laboratoriumresultaten.
 +
 +
[[Image: FO Lab2Zorg Raadplegen Transacties.png|900px]]
 +
 +
In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.
 +
 +
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste scenario’s, transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.
 +
 +
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
 +
! style="text-align:left;"| '''Scenario's'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Transactiegroep'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Transacties'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Systeemrol(len)'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Systemen'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Bedrijfsrollen'''
 +
|-
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;" rowspan="2"|Lab2zorg
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;" rowspan="2"|Raadplegen/Beschikbaarstellen laboratoriumresultaten (PULL)
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[https://decor.nictiz.nl/pub/labuitwisseling/lu-html-20220825T182510/sc-2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.3.4-2022-03-03T000000.html#_2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.4.29_20220303000000 Raadplegen laboratoriumresultaten]
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LRR]
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|XIS
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener raadplegend
 +
|-
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[https://decor.nictiz.nl/pub/labuitwisseling/lu-html-20220825T182510/sc-2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.3.4-2022-03-03T000000.html#_2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.4.29_20220303000000 Beschikbaar stellen laboratoriumresultaten]
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LRB]
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|LIS of XIS
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Laboratoriumspecialist of Zorgverlener beschikbaarstellend
 +
|}
 +
 +
====Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen====
 +
hier komt nog tekst
 +
</div></div>
 +
 +
-->
 +
 +
== Doorsturen laboratoriumresultaat (XIS -> XIS) ==
 +
 +
<!--
 +
<div class="mw-collapsible  mw-collapsed" >
 +
<div style=></div>
 +
<div class="mw-collapsible-content">
 +
Deze usecase komt overeen met patient journey 3 uit de [https://nictiz.nl/publicaties/richtlijn-uitwisseling-laboratoriumgegevens Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens] (pagina 18) en bevat bericht 6 (pag 26).
 +
 +
De usecase kent twee varianten:
 +
# de laboratoriumresultaten worden, met bijvoorbeeld een medicatievoorschrift, meegestuurd
 +
# er worden alleen laboratoriumresultaten gestuurd
 +
In onderstaande tekst wordt geen onderscheid tussen beide varianten gemaakt.
 +
 +
Voor een aantal voorbeeldscenario's wanneer deze uitwisseling plaats kan vinden zie [https://informatiestandaarden.nictiz.nl/wiki/Lab:Lab2Zorg_Scenarios#Scenario.27s_sturen scenario's]
 +
=== Doel en Relevantie ===
 +
Het onderling uitwisselen van laboratoriumresultaten door zorgverleners, bijvoorbeeld in het kader van medicatiebewaking, bevordert het hergebruik van de betreffende informatie in het belang van de continuïteit van de zorg voor de patiënt.
 +
=== Proces en context===
 +
==== Preproces ====
 +
*De patiënt heeft toestemming gegeven om zijn of haar laboratoriumresultaten uit te wisselen.<sup><small>1</small></sup>
 +
*De zorgverlener, zoals huisarts of specialist, heeft een labresultaat in het XIS.
 +
*Het labresultaat heeft de status definitief.
 +
 +
====Trigger event====
 +
Er zijn meerdere trigger events voor dit proces:
 +
*een zorgverlener heeft een laboratoriumresultaat ontvangen dat mogelijk relevant is voor andere zorgverleners (bijvoorbeeld in het kader van medicatiebewaking).
 +
*een bijzonder geval hiervan geldt het volgende: een zorgverlener die onderzoek heeft laten doen naar de nierfunctie deelt een afwijkende nierfunctiewaarde mee aan de door de patiënt aangewezen apotheker.<sup>2</sup>
 +
 +
==== Proces ====
 +
* Het XIS van de zorgverlener stuurt het labresultaat naar het XIS van de andere zorgverlener.
 +
* Het XIS van de andere zorgverlener ontvangt het resultaat en stuurt een ontvangstbevestiging.
 +
==== Postproces ====
 +
* De laboratoriumresultaten zijn beschikbaar in het XIS van de ontvangende zorgverlener.
 +
 +
<small>1. Op basis van de ''Regeling geneesmiddelenwet artikel 6.10'' geldt hierop de volgende uitzondering. Bij afwijkende nierfunctiewaarden is de aanvrager van het onderzoek verplicht deze waarden te delen met de door de patiënt aangewezen apotheker. </small>
 +
 +
<small>2. Op basis van de ''Regeling geneesmiddelenwet artikel 6.10''. </small>
 +
 +
=== Bedrijfsrollen en UML Activity diagram ===
 +
 +
In deze use case is zowel degene die laboratoriumresultaten verstuurt als degene die ze ontvangt een zorgverlener.
 +
 +
{| class="wikitable" "cellpadding="10" width="80%"
 +
! style="text-align:left;"| '''Bedrijfsrol'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Toelichting'''
 +
|-
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener - versturend
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Verstuurt laboratoriumresultaten naar andere zorgverlener
 +
|-
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener - ontvangend
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Ontvangt laboratoriumresultaten
 +
|}
 +
 +
Onderstaande afbeelding toont de verschillende activiteiten uit de procesbeschrijving die door de bedrijfsrollen worden uitgevoerd.
 +
 +
[[Image: FO_lab2zorg_-_Activity_Diagram_-_Zorgverlener_stuurt_laboratoriumresultaten_naar_zorgverlener.png|600px]]
 +
 +
=== Informatieoverdracht ===
 +
==== Systemen & Systeemrollen ====
 +
De zorgverlener die het laboratoriumresultaat verstuurt en de zorgverlener die het laboratoriumresultaat ontvangt maken ieder gebruik van een eigen XIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
 +
 +
Het XIS vervult in deze use case de systeemrollen:
 +
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatSturend Systeem [LAB-LRS]
 +
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatOntvangend Systeem [LAB-LRO]
 +
 +
[[Bestand:Systeemrollen sturen labresulaat zorgverlener.png|600px]]
 +
 +
==== Transacties & Transactiegroepen ====
 +
Onderstaande afbeelding toont de samenhang tussen de bedrijfsrollen, bedrijfsactiviteiten, systeemrollen en transacties en transactiegroep die onderdeel uitmaken van Lab2zorg.
 +
 +
[[Image: use case LAB2ZORG sturen labresultaten.png|900px|Use case diagram sturen labresultaten]]<br />
 +
 +
In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.
 +
 +
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste use cases (scenario’s), transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.
 +
 +
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
 +
! style="text-align:left;"| '''Scenario'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Transactiegroep'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Transacties'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Systeemrol(len)'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Systemen'''
 +
! style="text-align:left;"| '''Bedrijfsrollen'''
 +
|-
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;" rowspan="2"|Lab2zorg
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;" rowspan="2"|Sturen/Ontvangen laboratoriumresultaten (PUSH)
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[https://decor.nictiz.nl/pub/labuitwisseling/lu-html-20220825T182510/sc-2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.3.4-2022-03-03T000000.html#_2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.4.27_20220303000000 Sturen Laboratoriumresultaten]
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LRS]
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|XIS
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener sturend
 +
|-
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[https://decor.nictiz.nl/pub/labuitwisseling/lu-html-20220825T182510/sc-2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.3.4-2022-03-03T000000.html#_2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.4.27_20220303000000 Ontvangen Laboratoriumresultaten]
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LRO]
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|XIS
 +
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener ontvangend
 +
|}
 +
====Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen ====
 +
 +
<pre style="color: red">
 +
Hier moet nog tekst komen
 +
</pre>
 +
</div></div>
 +
 +
-->
  
 
== Uitbesteden laboratoriumaanvraag (LIS -> LIS)==
 
== Uitbesteden laboratoriumaanvraag (LIS -> LIS)==
 +
 +
<!--
 
<div class="mw-collapsible  mw-collapsed" >
 
<div class="mw-collapsible  mw-collapsed" >
 
<div style=></div>
 
<div style=></div>
Regel 313: Regel 540:
  
 
<font size = "1">'''Use case diagram Resultaatuitbesteding</font>
 
<font size = "1">'''Use case diagram Resultaatuitbesteding</font>
−
</div></div>
+
</div></div> -->
  
 
== Sturen laboratoriumresultaat op uitbesteding  (LIS -> LIS) ==
 
== Sturen laboratoriumresultaat op uitbesteding  (LIS -> LIS) ==
Regel 327: Regel 554:
 
== Doorsturen laboratoriumresultaat (LIS -> Onderzoeksorganisatie )==
 
== Doorsturen laboratoriumresultaat (LIS -> Onderzoeksorganisatie )==
  
 +
<!--
 
<div class="mw-collapsible  mw-collapsed" >
 
<div class="mw-collapsible  mw-collapsed" >
 
<div style=></div>
 
<div style=></div>
Regel 410: Regel 638:
  
 
<pre style="color: red"> Hier volgt nog tekst  </pre>
 
<pre style="color: red"> Hier volgt nog tekst  </pre>
 +
Onderstaande afbeelding toont bedrijfsrollen, activiteiten, systeemrollen, transacties en transactiegroep in samenhang.
  
 +
[[Image:Use Case Diagram - LAB2publichealth Notificatie Resulaten.png|Use case diagram versturen laboratoriumresultaten]]
  
 +
<font size = "1">'''Use case diagram</font>
 
</div></div>
 
</div></div>
  
−
== Doorsturen laboratoriumresultaat (XIS -> XIS) ==
 
  
−
<div class="mw-collapsible  mw-collapsed" >
+
</div></div>
−
<div style=></div>
+
-->
−
<div class="mw-collapsible-content">
 
−
Deze usecase komt overeen met patient journey 3 uit de [https://nictiz.nl/publicaties/richtlijn-uitwisseling-laboratoriumgegevens Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens] (pagina 18) en bevat bericht 6 (pag 26).
 
−
 
 
−
De usecase kent twee varianten:
 
−
# de laboratoriumresultaten worden, met bijvoorbeeld een medicatievoorschrift, meegestuurd
 
−
# er worden alleen laboratoriumresultaten gestuurd
 
−
In onderstaande tekst wordt geen onderscheid tussen beide varianten gemaakt.
 
−
 
 
−
Voor een aantal voorbeeldscenario's wanneer deze uitwisseling plaats kan vinden zie [https://informatiestandaarden.nictiz.nl/wiki/Lab:Lab2Zorg_Scenarios#Scenario.27s_sturen scenario's]
 
−
=== Doel en Relevantie ===
 
−
Het onderling uitwisselen van laboratoriumresultaten door zorgverleners, bijvoorbeeld in het kader van medicatiebewaking, bevordert het hergebruik van de betreffende informatie in het belang van de continuïteit van de zorg voor de patiënt.
 
−
=== Proces en context===
 
−
==== Preproces ====
 
−
*De patiënt heeft toestemming gegeven om zijn of haar laboratoriumresultaten uit te wisselen.<sup><small>1</small></sup>
 
−
*De zorgverlener, zoals huisarts of specialist, heeft een labresultaat in het XIS.
 
−
*Het labresultaat heeft de status definitief.
 
−
 
 
−
====Trigger event====
 
−
Er zijn meerdere trigger events voor dit proces:
 
−
*een zorgverlener heeft een laboratoriumresultaat ontvangen dat mogelijk relevant is voor andere zorgverleners (bijvoorbeeld in het kader van medicatiebewaking).
 
−
*een bijzonder geval hiervan geldt het volgende: een zorgverlener die onderzoek heeft laten doen naar de nierfunctie deelt een afwijkende nierfunctiewaarde mee aan de door de patiënt aangewezen apotheker.<sup>2</sup>
 
−
 
 
−
==== Proces ====
 
−
* Het XIS van de zorgverlener stuurt het labresultaat naar het XIS van de andere zorgverlener.
 
−
* Het XIS van de andere zorgverlener ontvangt het resultaat en stuurt een ontvangstbevestiging.
 
−
==== Postproces ====
 
−
* De laboratoriumresultaten zijn beschikbaar in het XIS van de ontvangende zorgverlener.
 
−
 
 
−
<small>1. Op basis van de ''Regeling geneesmiddelenwet artikel 6.10'' geldt hierop de volgende uitzondering. Bij afwijkende nierfunctiewaarden is de aanvrager van het onderzoek verplicht deze waarden te delen met de door de patiënt aangewezen apotheker. </small>
 
−
 
 
−
<small>2. Op basis van de ''Regeling geneesmiddelenwet artikel 6.10''. </small>
 
−
 
 
−
=== Bedrijfsrollen en UML Activity diagram ===
 
−
 
 
−
In deze use case is zowel degene die laboratoriumresultaten verstuurt als degene die ze ontvangt een zorgverlener.
 
−
 
 
−
{| class="wikitable" "cellpadding="10" width="80%"
 
−
! style="text-align:left;"| '''Bedrijfsrol'''
 
−
! style="text-align:left;"| '''Toelichting'''
 
−
|-
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener - versturend
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Verstuurt laboratoriumresultaten naar andere zorgverlener
 
−
|-
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener - ontvangend
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Ontvangt laboratoriumresultaten
 
−
|}
 
−
 
 
−
Onderstaande afbeelding toont de verschillende activiteiten uit de procesbeschrijving die door de bedrijfsrollen worden uitgevoerd.
 
−
 
 
−
[[Image: FO_lab2zorg_-_Activity_Diagram_-_Zorgverlener_stuurt_laboratoriumresultaten_naar_zorgverlener.png|600px]]
 
−
 
 
−
=== Informatieoverdracht ===
 
−
==== Systemen & Systeemrollen ====
 
−
De zorgverlener die het laboratoriumresultaat verstuurt en de zorgverlener die het laboratoriumresultaat ontvangt maken ieder gebruik van een eigen XIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
 
−
 
 
−
Het XIS vervult in deze use case de systeemrollen:
 
−
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatSturend Systeem [LAB-LRS]
 
−
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatOntvangend Systeem [LAB-LRO]
 
  
−
[[Bestand:Systeemrollen sturen labresulaat zorgverlener.png|600px]]
+
== PGO usecase volgt nog ==
  
−
==== Transacties & Transactiegroepen ====
+
<!--
−
Onderstaande afbeelding toont de samenhang tussen de bedrijfsrollen, bedrijfsactiviteiten, systeemrollen en transacties en transactiegroep die onderdeel uitmaken van Lab2zorg.
+
NB: deze usecase betreft het verzamelen van laboratoriumresultaten door de patient / client op de PGO
  
−
[[Image: use case LAB2ZORG sturen labresultaten.png|900px|Use case diagram sturen labresultaten]]<br />
 
−
 
−
In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.
 
−
 
−
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste use cases (scenario’s), transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.
 
−
 
−
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
 
−
! style="text-align:left;"| '''Scenario'''
 
−
! style="text-align:left;"| '''Transactiegroep'''
 
−
! style="text-align:left;"| '''Transacties'''
 
−
! style="text-align:left;"| '''Systeemrol(len)'''
 
−
! style="text-align:left;"| '''Systemen'''
 
−
! style="text-align:left;"| '''Bedrijfsrollen'''
 
−
|-
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;" rowspan="2"|Lab2zorg
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;" rowspan="2"|Sturen/Ontvangen laboratoriumresultaten (PUSH)
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[https://decor.nictiz.nl/pub/labuitwisseling/lu-html-20220825T182510/sc-2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.3.4-2022-03-03T000000.html#_2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.4.27_20220303000000 Sturen Laboratoriumresultaten]
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LRS]
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|XIS
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener sturend
 
−
|-
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[https://decor.nictiz.nl/pub/labuitwisseling/lu-html-20220825T182510/sc-2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.3.4-2022-03-03T000000.html#_2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.4.27_20220303000000 Ontvangen Laboratoriumresultaten]
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LRO]
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|XIS
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener ontvangend
 
−
|}
 
−
====Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen ====
 
−
 
−
<pre style="color: red">
 
−
Hier moet nog tekst komen
 
−
</pre>
 
−
</div></div>
 
−
 
−
== Raadplegen laboratoriumresultaat / Beschikbaar stellen laboratoriumresultaten (LIS/XIS)==
 
 
<div class="mw-collapsible  mw-collapsed" >
 
<div class="mw-collapsible  mw-collapsed" >
 
<div style=></div>
 
<div style=></div>
 
<div class="mw-collapsible-content">
 
<div class="mw-collapsible-content">
  
−
'''Dit kan het verzamelen zijn die een patient doet of dit kan een zorgverlener of lab zijn. Dit is in A-Decor 2 transacties met dezelfde inhoud. Dit kan dan toch 1 worden met 2 actoren die het kunnen doen? '''
+
=====Doel en Relevantie =====
  
−
Zorgverleners hebben, om een volledig beeld van hun patiënt te hebben, de laatste laboratoriumresultaten van de patiënt nodig. Een zorgverlener kan deze op ieder moment raadplegen.
+
=====Proces en Context ======
−
Redenen voor raadplegen zijn: 
+
=====Preproces=====
−
* Bij de apotheek voor verstrekking van specifieke medicatie (medicatiebewaking),
+
=====Proces=====
−
* Voordat de voorschrijver een recept voorschrijft controleert hij/zij of er recente relevante laboratoriumresultaten zijn (medicatiebewaking),
+
=====Postproces=====
−
* Wanneer een zorgverlener voor het zorgproces behoefte heeft aan recente laboratoriumresultaten,
 
−
* Wanneer een zorgverlener een melding krijgt dat er een laboratoriumresultaat voor hem/haar beschikbaar is gesteld.
 
  
−
Het raadplegen van medische gegevens wordt bij voorkeur gedaan bij de bron van de informatie. In het geval van laboratoriumresultaten; het laboratorium. Op het moment van schrijven is het voor een groot deel van de laboratoria in Nederland nog niet mogelijk laboratoriumresultaten beschikbaar te stellen voor raadplegen. Daarom wordt in dit functioneel ontwerp ook het scenario uitgewerkt dat de aanvrager van het laboratoriumonderzoek de resultaten beschikbaar stelt voor overige zorgverleners. Deze use case is onderdeel van patient journey 2 uit de [https://nictiz.nl/publicaties/richtlijn-uitwisseling-laboratoriumgegevens Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens] (pagina 17) en bevat de berichten 4 en 5 (pag 25-26). Het doel is om laboratoriumresultaten beschikbaar te stellen voor alle zorgverleners die deze nodig hebben voor de behandeling van de patiënt.
+
====Bedrijfsrollen en UMP activity diagram ====
  
−
Voor een aantal voorbeeldscenario's wanneer deze uitwisseling plaats kan vinden zie [https://informatiestandaarden.nictiz.nl/wiki/Lab:Lab2Zorg_Scenarios#Scenario.27s_Raadplegen.2Fbeschikbaar_stellen scenario's]
+
====Informatieoverdracht ====
−
====Systemen & Systeemrollen====
+
=====Systemen & systeemrollen =====
−
Zowel de zorgverlener en laboratoriumspecialist maken ieder gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk XIS en LIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
+
=====Transacties & Transactiegroepen=====
−
 
+
=====Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen=====
−
Het LIS vervult in deze use case de volgende systeemrollen:
+
</div></div> -->
−
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatBeschikbaarstellend Systeem [LAB-LRB]
 
−
 
 
−
Het XIS kan in deze use case twee systeemrollen vervullen:
 
−
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatBeschikbaarstellend Systeem [LAB-LRB]
 
−
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatRaadplegend Systeem [LAB-LRR]
 
−
 
 
−
[[Image: Figuur_SysteemrollenRaadplegen2021.png ‎|Component Diagram Systeemrollen Raadplegen Laboratoriumresultaten]]
 
−
 
 
−
====Transacties & Transactiegroepen====
 
−
Onderstaande afbeelding toont de samenhang tussen de bedrijfsrollen, bedrijfsactiviteiten, systeemrollen en transacties en transactiegroep die onderdeel uitmaken van het raadplegen van laboratoriumresultaten.
 
−
 
 
−
[[Image: FO Lab2Zorg Raadplegen Transacties.png|900px]]
 
−
 
 
−
In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.
 
−
 
 
−
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste scenario’s, transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.
 
−
 
 
−
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
 
−
! style="text-align:left;"| '''Scenario's'''
 
−
! style="text-align:left;"| '''Transactiegroep'''
 
−
! style="text-align:left;"| '''Transacties'''
 
−
! style="text-align:left;"| '''Systeemrol(len)'''
 
−
! style="text-align:left;"| '''Systemen'''
 
−
! style="text-align:left;"| '''Bedrijfsrollen'''
 
−
|-
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;" rowspan="2"|Lab2zorg
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;" rowspan="2"|Raadplegen/Beschikbaarstellen laboratoriumresultaten (PULL)
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[https://decor.nictiz.nl/pub/labuitwisseling/lu-html-20220825T182510/sc-2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.3.4-2022-03-03T000000.html#_2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.4.29_20220303000000 Raadplegen laboratoriumresultaten]
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LRR]
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|XIS
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener raadplegend
 
−
|-
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[https://decor.nictiz.nl/pub/labuitwisseling/lu-html-20220825T182510/sc-2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.3.4-2022-03-03T000000.html#_2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.4.29_20220303000000 Beschikbaar stellen laboratoriumresultaten]
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LRB]
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|LIS of XIS
 
−
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Laboratoriumspecialist of Zorgverlener beschikbaarstellend
 
−
|}
 
−
</div></div>
 
−
 
 
−
== Beschikbaar stellen laboratoriumresultaat --> deze apart of bij raadplegen doen???==
 
−
 
 
−
<div class="mw-collapsible  mw-collapsed" >
 
−
<div style=></div>
 
−
<div class="mw-collapsible-content">
 
−
Dit dient vooral de bron te zijn: het lab
 
−
In geval van een POC-test kan dit ook een apotheker of huisarts zijn
 
−
 
 
−
</div></div>
 
  
 
=Aanvullende informatie=
 
=Aanvullende informatie=

Huidige versie van 2 mei 2025 om 14:48



1 Inleiding

1.1 Algemeen

Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp voor de informatiestandaard Uitwisseling Laboratoriumgegevens. Het proces voor het uitwisselen van laboratoriumgegevens is in onderstaande afbeelding gevisualiseerd.

Figuur: Uitwisseling Labgegevens Proces

Figuur: Proces Uitwisseling Laboratoriumgegevens

In dit proces maken verschillende bedrijfsrollen gebruik van informatiesystemen voor het ontvangen of versturen van laboratoriumgegevens. Zo ontvangt een zorgverlener met de bedrijfsrol ‘Huisarts’  in zijn Huisartseninformatiesysteem (HIS) de laboratoriumgegevens vanuit het laboratoriuminformatiesysteem (LIS).

Laboratoriumonderzoek is essentieel in het zorgproces. Het wordt uitgevoerd voor verschillende doelen, zoals het vaststellen van ziekten en het bepalen van de juiste medicatiedosering. Om de laboratoriumresultaten snel en veilig bij de patiënt te krijgen moeten zorgverleners, laboratoria en onderzoekers eenduidig en op dezelfde wijze laboratoriumgegevens registeren en uitwisselen. De informatiestandaard Labuitwisseling zorgt ervoor dat:

  • laboratoria onderling opdrachten en laboratoriumresultaten kunnen uitwisselen (Lab2Lab);
  • onderzoekscentra direct laboratoriumgegevens kunnen ontvangen van laboratoria (Lab2Publichealth);
  • apothekers en huisartsen direct elektronisch de laboratoriumresultaten van hun patiënt kunnen inzien en delen (Lab2Zorg);
  • patiënten hun eigen laboratoriumresultaten kunnen inzien en delen (Lab2Patiënt).

Het functioneel ontwerp beschrijft voor alle uitwisselscenario's (in dit document use cases genoemd) uit de informatiestandaard de transacties, transactiegroepen, de systemen, de systeemrollen en de bedrijfsrollen van zorgverleners of patiënten. Daarvoor worden de eisen gegeven voor het sturen of ontvangen van gegevens. In hoofdstuk 2 wordt verder ingegaan op wat een use case inhoudt. Per use case zijn de nadere details beschreven.

Voor meer informatie over informatiestandaarden en hoe deze worden ontwikkeld, zie de Nictiz webpagina voor informatiestandaarden. Voor de verklaring van de begrippen die voorkomen in het functioneel ontwerp wordt verwezen naar het begrippenoverzicht op de Nictiz website.

1.2 Doelgroep

De doelgroepen van dit functionele ontwerp zijn:

  • Productmanagers, architecten, ontwerpers en testers van: XIS-leveranciers, zorgorganisaties, laboratoria en Nictiz;
  • Vertegenwoordigers van zorgverleners.

1.3 Kaders & uitgangspunten

1.3.1 Richtlijn

De Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens beschrijft de processen en informatie-uitwisseling in het laboratoriumdomein.

1.3.2 Reikwijdte Informatiestandaard

De reikwijdte van de informatiestandaard beslaat de functionele beschrijvingen en de dataset voor alle uitwisselingen van Laboratoriumgegevens. Met uitzondering van laboratoriumgegevens als onderdeel van een groter dossier.

1.4 Infrastructuur

Een informatiestandaard is onafhankelijk van de te gebruiken infrastructuur.

1.5 Kwalificatie

Op basis van dit FO en de daarbij behorende dataset wordt een kwalificatiescript opgesteld. Het opstellen van kwalificatiescripts valt buiten de scope van dit FO. Voor meer informatie zie de websitepagina over Nictiz kwalificaties.

2 Use cases

Een use case is een specifieke beschrijving van een praktijksituatie in de zorg waarbij voor een concrete situatie het uitwisselen van informatie wordt beschreven aan de hand van actoren (mensen, systemen) en transacties (welke informatie wordt wanneer uitgewisseld). Een use case is een verbijzondering van een specifiek onderdeel van het zorgproces. Een informatiestandaard kan bestaan uit één of meerdere use cases. Iedere use case koppelt met een scenario in ART-DECOR. Wanneer verschillende use cases gebruik maken van hetzelfde scenario kan een andere indeling gewenst zijn, bijvoorbeeld op basis van proces. In dit FO wordt elke use case geanalyseerd en uitgewerkt.

2.1 Algemeen

In deze algemene paragraaf is plaats voor use case-overstijgende informatie, zoals een use case model. In dit model worden alle use cases, bedrijfsrollen, en hun onderlinge relaties, binnen de context van de informatiestandaard getoond.

2.2 Aanvragen laboratoriumonderzoek (XIS -> LIS)

Uitvouwen

2.3 Sturen laboratoriumresultaat op aanvraag (LIS -> XIS)

2.4 Beschikbaar stellen laboratoriumresultaten / Raadplegen laboratoriumresultaten (LIS/XIS)

2.5 Doorsturen laboratoriumresultaat (XIS -> XIS)

2.6 Uitbesteden laboratoriumaanvraag (LIS -> LIS)

2.7 Sturen laboratoriumresultaat op uitbesteding (LIS -> LIS)

Uitvouwen

2.8 Doorsturen laboratoriumresultaat (LIS -> Onderzoeksorganisatie )

2.9 PGO usecase volgt nog

3 Aanvullende informatie

3.1 Aanwijzingen/eisen voor functionaliteit van systemen

3.1.1 Eenheid van taal

Voor de eenheid van taal wordt de Nederlandse laboratorium codeset gebruikt. Deze is gebaseerd op Snomed CT, LOINC en UCUM voor eenduidige registratie en uitwisseling van laboratoriumaanvragen en -resultaten.

Met eenduidige laboratoriumgegevens begrijpen zorgverleners elkaar eerder en beter, waardoor patiënten sneller en veiliger de labresultaten krijgen. Het labcodeset is ontwikkeld in samenwerking met het RIVM, de NVMM en NVKC en wordt professioneel beheerd door Nictiz met behulp van deze partijen.

3.1.2 Tonen van informatie

Binnen het laboratoriumdomein is het belangrijk te begrijpen dat verschillende methodes van onderzoek, maar ook de uitvoer van dezelfde methode in verschillende laboratoria of op verschillende machines, verschillende resultaten kunnen opleveren binnen hetzelfde monster. Daarom kunnen resultaten verkregen vanuit verschillende laboratoria en/of methoden niet vergeleken worden, ook al lijkt het om hetzelfde onderzoek te gaan. Daarom geldt dat resultaten verkregen vanuit verschillende methodes en/of een verschillende bron niet gegroepeerd of bijvoorbeeld in een grafiek getoond worden. Daarnaast moeten resultaten altijd getoond moeten worden in combinatie met de bijgeleverde referentiewaarden.

Verschillende onderzoeken die gezamenlijk in een rapport verzonden zijn, dienen juist wel gezamenlijk als rapport getoond te worden.

3.1.3 IHE-standaard

De informatie-uitwisseling en workflow is gebaseerd op de Integrating the Healthcare Enterprise (IHE) standaard.

3.2 Begrippenlijst

Begrip Omschrijving
AIS Apotheekinformatiesysteem
ART-DECOR internationaal platform voor het ontwikkelen, vastleggen en beheren van informatiestandaarden voor de zorg.
HIS Huisartseninformatiesysteem
Laboratoriumspecialist medisch specialist, ook arts-microbioloog of apotheker, die verantwoordelijk is voor de uitvoering van laboratoriumonderzoek
LIS Laboratoriuminformatiesysteem
OIS Onderzoeksinformatiesysteem
PGO Persoonlijke gezondheidsomgeving
TriS Trombose informatiesysteem
XIS Zorginformatiesysteem in het algemeen
ZIS Ziekenhuisinformatiesysteem
Zorgverlener Zorgverleners zijn alle personen die een behandelrelatie met een patiënt kunnen hebben.


4 Referenties

5 Paginahistorie

Auteur(s) Titel Versie Datum Bron Organisatie
Versie Datum Omschrijving
Overgenomen van "https://informatiestandaarden.nictiz.nl/index.php?title=Lab:FO_DRAFT_zonderlabels&oldid=256688"