Begrippen informatiestandaard CiO

Terug naar Functioneel Ontwerp CiO

1 Aanleiding

Naast medisch inhoudelijke begrippen en definities gebruiken we in het FO een aantal termen die niet informatiestandaard specifiek zijn en horen bij het begrippenkader van informatiestandaarden. Niet alle begrippen zijn opgenomen in de bestaande Nictiz begrippenlijst. Daarom is er toch behoefte aan een begrippenpagina vanuit CiO.

2 Toelichting op begrippen over gegevensuitwisseling

Op deze pagina wordt toelichting gegeven op de begrippen die we in de informatiestandaard CiO gebruiken. Het gaat specifiek om begrippen die gaan over gegevensuitwisseling. Hier worden geen medisch inhoudelijke begrippen toegelicht. Deze begrippenpagina is een aanvulling op de bestaande begrippenlijst op de Nictiz website.

2.1 Bouwsteen versus zib

Het model voor de informatiestandaard CiO is opgebouwd uit zibs. Iedere zib beschrijft een concept wat onderliggend is aan de informatiebehoefte over contra-indicaties en overgevoeligheden. De zibs hebben een bredere toepassing dan enkel de context van medicatieveiligheid. In de informatiestandaard CiO worden de zibs daarom gespecificeerd voor medicatie contra-indicatie en geneesmiddelovergevoeligheid in het kader van medicatiebewaking. We spreken daarom in de informatiestandaard van bouwstenen. De bouwsteen zoals die is opgenomen in een uitwisseling volgens de informatiestandaard, komt niet altijd volledig overeen met de zib zoals die gepubliceerd is.

Iedere bouwsteen bestaat uit een verzameling samenhangende dataelementen die nodig zijn voor een complete en eenduidige weergave van het concept. Bij de vaststelling van een contra-indicatie of overgevoeligheid worden de dataelementen van de bijbehorende bouwstenen voor zover mogelijk en relevant ingevuld. Dit resulteert in een concrete invulling van die bouwstenen. Dit wordt een instantiatie genoemd. Instantiaties van deze bouwstenen kunnen uitgewisseld worden: ofwel door ze beschikbaar te stellen voor raadpleging door een andere zorgverlener op een willekeurig moment, ofwel door ze actief naar een andere zorgverlener te sturen.

2.2 Objecten

Nictiz onderscheidt twee verschillende type objecten.

Gegevensobjecten worden omschreven als het geheel van gegevens bestaande uit kenmerken (attributen) die het object beschrijven, maar zonder dat dat geheel per se een zelfstandige vorm heeft en zonder dat dat geheel per se de structuur bevat die nodig is om de gegevens te kunnen lezen; gegevensobjecten kunnen wel een eigen identiteit hebben in de vorm van een identifier. Een gegevensobject bestaat uit meerdere gegevenselementen.

Binnen de informatiestandaard CiO zien we de volgende bouwstenen als gegevensobjecten. Dat betekent dat bijv. BewakingBesluit, Reactie en Alert allemaal gegevensobjecten zijn.

Een informatieobject wordt omschreven als een object op een hoger aggregatieniveau; het is een op zichzelf staand geheel van gegevensobjecten, met een eigen identiteit en structuur; informatieobjecten worden als eenheid aan gebruikers gepresenteerd; met een eigen identiteit wordt bedoeld dat een informatieobject een unieke naam of kenmerk heeft waarmee het te onderscheiden is van andere informatieobjecten; ook metadata over het object horen tot het informatieobject. Een informatieobject is gelijk aan een gegevensobject, maar kan ook bestaan uit een compositie van gegevensobjecten. Enkele voorbeelden van informatieobjecten die bestaan uit een compositie van gegevensobjecten: BgZ (als document), Ontslagbrief en Medicamenteuze Behandeling in de MP9 informatiestandaard. In de informatiestandaard CiO wordt de geneneesmiddelovergevoeligheid en gezien als het informatieobject.

Naast objecten spreken we ook van elementen. Gegevenselementen worden beschreven als afzonderlijke onderdelen waaruit gegevensobjecten zijn opgebouwd; bij een patiënt kan het bijvoorbeeld gaan om velden als naam, geboortedatum, geslacht. Gegevenselementen kunnen niet verder worden onderverdeeld in gegevensobjecten van een lager aggregatieniveau.

Afbeelding 1 - Niveaus van objecten